الزامات ساخت وساز در پادگان ها - وبلاگ دبیر فیزیک

به گزارش وبلاگ دبیر فیزیک، مصطفی بهزادفر-استاد طراحی شهری دانشگاه علم و صنعت ایران:طبق مصوبه شورای عالی شهرسازی در سال 1366 که چندبار دیگر هم در دهه 70 اصلاح و تکرار شد، قرار بود تمام پادگان های داخل شهر به خارج منتقل شوند و زمین های آنها به کاربری های مناسب قلمروهای همگانی اختصاص پیدا کند.

منتها در طول همه این سال ها نیروهای نظامی به طور عام و پادگان ها به شکل خاص در برابر اجرای این مصوبه، به شکل های گوناگون مقاومت بسیار شدیدی نشان می دادند؛ به ویژه آنکه طبق ضوابط باید قسمت اعظم مساحت زمین های آزادشده از این محل، به ایجاد و توسعه فضای همگانی و ساخت تأسیسات و امکانات شهری اختصاص پیدا می کرد.

به همین واسطه این مقاومت 30سال است که با قدرت تمام ادامه یافته و در این سال ها، متأسفانه حتی برخی نیروهای نظامی در برخی پادگان های تحت امر خود به صورت پنهانی به خانه سازی و ساخت و توسعه تأسیسات اقدام کرده اند ولی از آنجا که این ساخت وسازها در یک مجموعه بسته اجرا شده، کسی در کارشان دخالت نکرده و کمتر کسی متعرض این اقدام آنها شده است.

البته در همه جا شاهد بروز تخلف نبوده ایم، چنان که در برخی پادگان ها نه تنها متولیان امر به اجرای قانون و بازطراحی پادگان ها تن داده اند بلکه در شهرهایی چون زنجان، تهران، گرگان و بجنورد خود نظامی ها برای تغییر کاربری پادگان ها آستین ها را بالا زدند اما با وجود این روند کار همواره بسیار کند دنبال شده است.

در شرایط کنونی با اجرای طرح اقدام ملی و شروع نهضت خانه سازی در قالب طرح های وزارت راه و شهرسازی، تأمین 100 هزار واحد مسکونی برای کارکنان نیروهای مسلح در دستور کار قرار گرفته است. حالا با موافقت انجام گرفته برای تخصیص بخشی از زمین پادگان های شهری به این طرح، امیدها برای تسریع فرایند خروج پادگان ها از شهرها افزایش می یابد. به عبارت دیگر، امیدواریم این اتفاق بتواند به مقاومت 30 ساله پادگان ها برای خروج از شهرها پایان بدهد و به آرامی مصوبه قدیمی شورای عالی شهرسازی اجرا شود.

البته فارغ از این حسن بزرگ، یک خطر بزرگ هم در کمین این طرح نشسته است؛ اگر قرار باشد مثل روال 4دهه گذشته بنا به مقتضیات و فشارهای بیرونی و مقاومت های درون دستگاه های نظامی، مصالح شهرها و شهروندان آنان نادیده گرفته شود، اجرای این طرح به یک بحران شهری جدید تبدیل خواهد شد. خطر این است که؛ زمین های مربوط به پادگان های خارج شده از شهر، به طورکامل یا قسمت اعظم آن، به کاربری مسکونی تخصیص پیدا کند و الزامات مصوبه شورای عالی شهرسازی برای رعایت نسبت تخصیص زمین به کاربری های مختلف، فراموش شود.

توجه داشته باشیم؛ این پادگان ها به ویژه در شهرهای پرتراکمی نظیر تهران، اصفهان، شیراز و مشهد می توانند به شش های تنفس شهرها تبدیل شوند، ازاین رو باید در ماجرای خروج آنها از شهر، بخش عمده زمین هایشان به عنوان عرصه های غیرمسکونی باقی بماند، زیرا این زمین ها و فضای آن می تواند به مثابه هواکش شهرها عمل کند.

بر این اساس، مؤکدا باید به مجریان طرح ساخت 100هزار واحد مسکونی برای کارکنان نیروهای مسلح یادآوری کنیم؛ هرچند اگر زمین پادگان ها، در ازای تسریع در طرح خروج پادگان ها از شهرها، به طور محدود و با سطح اشغال بسیار پایین، به مسکن اختصاص پیدا کند، می تواند اتفاق مثبتی تلقی شود، اما در غیراین صورت، هرگونه اهمال در اجرای قوانین این حوزه، می تواند بحرانی نظیر بحران جانمایی مسکن مهر را به بار بیاورد که برای حل یک مشکل، چندین مشکل جدید ایجاد کرد.

برای جلوگیری از این اتفاق و جلوگیری از کاهش فضاهای تنفس شهری، پیشنهاد می شود پیش از واگذاری این پادگان ها به طرح ساخت مسکن، ضمن پرهیز از برخورد هجومی با مسئله، طراحی مربوط به تغییر کاربری تک تک پادگان ها با همکاری نهادهای ذیربط به ویژه مدیران شهری و شهرداری ها و کارشناسان خبره این حوزه انجام شود و نهایت دقت به عمل آید که فقط بخشی از زمین، که قانون اجازه داده است، به ساخت وساز مسکونی اختصاص یابد و از تخلف های احتمالی و عدول از مقررات شهری و شهرسازی، جلوگیری شود.