آیا کاپیتان مرگ را می شناسید؟ - وبلاگ دبیر فیزیک

به گزارش وبلاگ دبیر فیزیک، پنومونی را می شناسید؟ بیماری که سالانه حدود 7 درصد از کل جمعیت دنیا را مبتلا می نماید و منجر به حدود 4 میلیون مرگ می گردد و در قرن نوزدهم کاپیتان مرگ مردان نام گرفته بود.

به گزارش وبلاگ دبیر فیزیک به نقل از ایسنا، سازمان بهداشت جهانی و یونیسف روز 12 نوامبر یا 21 آبان ماه را به عنوان روز جهانی پنومونی (ذات الریه) یا همان سینه پهلوی خودمان نامگذاری نموده اند. در این بیماری، کیسه های هوایی متورم و چون درون آن از مایعات پر می گردد، اکسیژن رسانی کمتر شده و تبادلات گازی کاهش می یابد. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، بیماری های پنوموکوکی اولین بیماری های عفونی کشنده در سراسر دنیاست و سالانه بیش از یک میلیون کودک زیر 5 سال بر اثر ابتلا به بیماریهای پنوموکوکی جان خود را از دست می دهند.

دکتر محرزاد بحتوئی، متخصص داخلی و فوق تخصص ریه، آسم و آلرژی در گفت وگو با ایسنا با بیان چگونگی عملکرد دستگاه ریه اظهار کرد: ما دو ریه داریم که در دو طرف قلب (سمت راست و چپ قلب) و درون قفسه سینه قرار گرفته اند و کار آنها تبادلات گازی است. به زبان ساده بدن انسان برای زنده ماندن و انجام سوخت و ساز احتیاج به گاز اکسیژن دارد که این گاز درون جو و هوای اطراف ما وجود دارد و باید با عمل تنفس اکسیژن را از هوا گرفته و وارد جریان خون کند.

• ساده ترین کار ریه چیست؟

وی اضافه کرد: وقتی اکسیژن وارد جریان خون شد داخل بدن رفته و در مجاورت سلول ها و در اختیار سلول ها قرار می گیرد. سلول ها از اکسیژن برای سوزاندن مواد غذایی استفاده می نمایند و از این سوخت و ساز انرژی فراوری و برای اعمال حیاتی استفاده می گردد. در اثر این سوخت و ساز و سوختن اکسیژن و مواد غذایی یک سری موادی ایجاد می گردد که می بایست از بدن خارج شوند، یعنی در اثر سوخت و ساز انرژی و موادی که باید دفع شوند توامان ایجاد می گردد که این کار خروج را کلیه انجام می دهد و ریه گاز کربنیک -ترکیب کربن و اکسیژن- را از بدن خارج می نماید، این ساده ترین کار ریه است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در پاسخ به اینکه پنومونی چیست، به ایسنا گفت: پنومونی به معنای عفونت ریه است، بافت ریه که اعمال تبادل گاز انجام می دهد به شکل حبابچه های کوچکی مانند یک بادکنک هستند. در داخل هر ریه چیزی در حدود 60-50 میلیون از این حبابچه های کوچک وجود دارد که کار تبادل گاز را انجام می دهند. گفته شده اگر بتوانیم ریه را به طور کامل باز کنیم و روی زمین بگسترانیم می تواند فضایی به مساحت 100 متر مربع را فرش کند که این 100 متر مربع را خداوند در قسمت کوچکی از قفسه سینه جا داده است، و مثل رادیاتور ماشین که سطح تماس بسیار زیادی دارد ریه ها هم همین حالت را دارند.

بحتوئی اعلام کرد: سطح تماس ریه ها با خارج همین حبابچه ها هستند که هوا به داخل آنها آمده و از دیواره حبابچه ها وارد خون شده و تبادل گازها مجددا از دیواره ها یا بافت ریه انجام می گردد که اگر این بافت دچار یه گردد به آن پنومونی (Pneumonia) می گویند و یک سری عوامل خارجی به عنوان عوامل بیماری زا دارد.

• چه افرادی در معرض آسیب بیشتری هستند

این متخصص با برشمردن طبقات حساس و افراد آسیب پذیر بیماری عفونت ریه عنوان نمود: افرادی که در دو طرف طیف سنی قرار دارند بیشترین آسیب پذیری را دارند و در صورت ابتلا به این بیماری بیشترین خطرات را متحمل شوند تا جایی که ممکن است به مرگ شخص منجر گردد. همانند بچه ها و افراد بالای 65 سال که اگر در معرض این عارضه باشند خطر بیشتری را سهیم می شوند.

متخصص داخلی و فوق تخصص ریه، آسم و آلرژی اضافه کرد: همچنین افرادی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند همچون بیمارانی که دارای سرطان های مختلف هستند، افراد دیابتی و یا بیماران مزمن کلیوی، قلبی، ریوی و کبدی و... که استعداد ابتلا به پنومونی بیشتری دارند اگر دچار عفونت شوند دیرتر درمان می شوند.

وی در خصوص وراثتی بودن بیماری پنومونی گفت: این بیماری ارثی نیست ولی احتمال می رود در خصوص برخی از بیماری های موسوم به نقص ایمنی که به صورت ارثی منتقل می شوند افراد بیشتر در معرض این بیماری باشند.

محرزاد بحتوئی تاکید نمود: علل بیماری پنومونی عفونت ها به واسطه میکروب ها هستند که انواع آن شامل ویروس ها، باکتری ها، قارچ و انگل ها و همچنین استنشاق مواد شیمیایی و... هستند.

این متخصص در خصوص علائم این بیماری گفت: شایع ترین علامت بیماری عفونت تب و درد بدن و علائم دیگری چون سرفه، خلط (بالاخص خلط های رنگی)، درد قفسه سینه و در موارد شدیدتر تنگی نفس است که این علائم تشخیص را به سمت دستگاه تنفسی و عفونت ریه ها راهنمایی می نماید.

• گروه های مستعد برای بیماری ریه

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر با اشاره به راه های پیشگیری از ابتلا به پنومونی گفت: برخی از بیماری ها و عفونت های ویروسی در مجاورت هوای سرد بیشتر خود را نشان داده و در فصول سرد فعالیت برخی ویروس ها بیشتر می گردد. بنابراین مهم است که در هوای سرد پوشش بهتری را انتخاب نموده و سعی کنیم خود را به شکل مطلوب بپوشانیم.

مهرزاد بحتوئی توضیح داد: با توجه به انتقال فرد به فرد ویروس ها و برخی از انواع باکتری ها، اگر کسی حتی علائم سرماخوردگی یا بیماری را مشاهده می نماید بهتر است از تماس نزدیک با افراد مانند دست دادن و روبوسی کردن خودداری کند و در صورت ابتلا به این عارضه بهتر است که از ماسک های مخصوص و فیلتردار استفاده کند. برخی از افراد احتیاج دارند که واکسن های سالانه آنفولانزا را دریافت نمایند و توصیه می گردد افراد دارای بیماری های مزمن مانند دیابت و یا بیماری های کلیوی و سرطان ها و یا طبقه حساس بیماران، هر سال در شهریور یا مهرماه واکسن آنفولانزا را تزریق نمایند.

وی یادآور شد: گروه های دیگر مستعد برای بیماری های ریه، کسانی هستند که به هر علتی هوشیاری خوبی ندارند و ممکن است ترشحات مختلف غذا یا ترشحات و... وارد ریه آنان گردد. افرادی که سابقه سکته دارند و یا از داروهای خواب آور استفاده می نمایند فاقد مکانیسم دفاعی بوده و در هنگام غذا خوردن باید مراقبت و دقت بیشتری به خرج دهند.

• روش های درمان و نقش ریزگردها در بروز عفونت ریه

متخصص داخلی و فوق تخصص ریه، آسم و آلرژی در خصوص پیشگیری و نحوه درمان بیماری ذات الریه یا پنومونی اظهار کرد: این عارضه در بیشتر موارد درمان دارد و مهم این است که تشخیص داده گردد و بایستی تحت نظر پزشک درمان شروع گردد و افراد از خوددرمانی پرهیز نمایند. پزشک با روش های مختلف همچون عکسبرداری عفونت ریه را تشخیص داده و دوره درمان و مصرف دارو را شروع می نماید.

وی با اشاره به نقش ریزگردها در بروز عفونت ریه گفت: ریزگردها به دلیل ذات و شکل خود می توانند به دستگاه تنفسی و ریه در طولانی مدت آسیب رسانده و حتی تغییر اقلیم ناخواسته نیز می تواند در این موضوع نقش و تاثیر زیادی داشته باشد.

بحتوئی در خاتمه تاکید نمود: در نقش یک فرد می توانیم در مکان ها و مناطقی که اینگونه ریز گردها وجود دارد حتی الامکان از منزل خارج نشویم و در صورت اجبار تا جای ممکن در هوای آلوده ورزش نکنیم، در هنگام خروج از منزل ماسک های فیلتردار استفاده کنیم چرا که ماسک های معمولی زیاد نمی توانند در نقش پیشگیرانه عمل نمایند. به غیر از نکات کلی نیز رعایت بهداشت عمومی نیز باید مدنظر قرار بگیرد.